zaterdag 15 december 2012

Trekvogels leggen fabelachtige afstanden af

Opeens was daar op 22 november het geluid van een zingende fitis (Phylloscopus trochilus) in het Krugerpark. Wij keken elkaar aan? Fitis? Hier? We kennen de fitis uit Nederland als algemene broed- en zomervogel. Als de eerste fitissen in Nederland in april verschijnen, worden vogelaars blij. Want dat betekent, dat de zomer in aantocht is.

Waarom komen ze uberhaupt naar Nederland? Denk je dan als je in Afrika bent. Maar dat terzijde.

Hoe zit dat met de verspreiding en het trekgedrag? De Itouch van Onno bracht uitkomst door de App van de "Birds of Northern Europe" te openen. Hier zit de complete Consise edition van de " Birds of the Western Palearctic" in. Beter bekend als "The Cramp" of BWP.

Bij "Movements" meldt de BWP, dat alle populaties van de fitis trekvogel zijn en massaal overwinteren in "sub Saharan Africa" van zuid Senegal, oostelijk tot Ethiopie, zuidelijk tot in Zuid Afrika.

Dat betekent dat fitissen die in het uiterste oosten van hun verspreidingsgebied broeden, zo'n 12000 km moeten afleggen naar hun overwinteringsgebied. Dat is toch bijna niet voor te stellen van een vogel die gemiddeld 7 tot 12 gram weegt!

Een ander sterk voorbeeld van de enorme afstanden die vogels tijdens de trek afleggen, is die van de door Wil gefotografeerde schreeuwarend (Aquila pomarina) We troffen de vogel aan langs een onverharde weg in Kruger waar het beest waarschijnlijk foerageerde op de massaal aanwezige termieten. Andere vogels profiteerden ook van de termieten. Zo vlogen er boven de arend verschillende vorkstaart plevieren (Collared Pratincole Glareola pratincola). Geweldig!

Schreeuwarend (Aquila pomarina) Wil Leurs

















Bij het uitzoeken en opslaan van de foto's kwam Wil er achter dat de vogel geringd was en dat het nog goed leesbaar was ook. We vermoedden direct dat de vogel in Polen geringd was, omdat we Gdansk meenden te lezen.

Via Peter Das van de vogelringgroep Bergummermeer, is het speurwerk naar de herkomst van de arend gestart. Hij heeft de contacten met de Poolse ringcentrale gelegd.

De vogel is op 1 juli 2012 in het nest geringd in Polen bij het plaatsje Mietkie in de provincie Lubelskie. Dit ligt tegen de grens (20 km) van Oekraine aan.

Gerekend vanaf 23 november, de datum van de foto, betekent het dat de vogel 145 dagen daarvoor geringd is. De vogel zal nog een tijdje in het nest gezeten hebben en vervolgens nog een tijd in het territorium van de ouders. De BWP meldt dat schreeuwarenden vrijwel geheel in "sub Saharan Africa" overwinteren, voornamelijk oostelijk, van Soedan, zuidelijk tot in Transvaal. Het verlaten van het broedgebied start midden augustus en loopt door tot half oktober met enkelen tot in november. Het geeft een beetje een indicatie van de tijd die de vogel nodig heeft om in Zuid Afrika aan te komen. Misschien was de vogel er nog maar net?

De Polen zijn razend enthousiast. Er komen maar weinig terugmeldingen uit het inmense en dun bevolkte Afrika.

Crop van de poten van de schreeuwarend (Aquila pomarina) Wil Leurs

Hieronder vind je de ringrapportage van de ringcentrale in Polen. De vogel heeft 8285 km afgelegd! Nou is dit een grote vogel maar toch!

In de de gids "Birds of South Africa" zagen we dat de schreeuwarend hier aan zijn uiterste, zuidelijke verspreidingsgebied zit voor de overwintering. Ook wel weer grappig want dat betekend dat de schreeuwarend hier niet algemeen is.
Het terugmeldingsrapport van de Poolse ringcentrale
blad 1


Het terugmeldingsrapport van de Poolse ringcentrale
blad 2